ΑΘΑΝΑΤΟΙ ΗΡΩΕΣ (2)
ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΔΟΞΑ
ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΤΕΒΑΤΗΣ ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ
ΗΡΩΑΣ ΤΗΣ ΠΕΑΝ ΕΚΤΕΛΕΣΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟΥΣ
ΓΕΡΜΑΝΟΥΣ
ΑΝΑΤΙΝΑΞΕ ΤΗΝ ΕΣΠΟ
«Κι όμως δε λύγισαν…"…
Κυριακή 20 Σεπτεμβρίου 1942, μεσημέρι
Μια τρομερή έκρηξη ανατινάζει το κτίριο
στη γωνία των οδών Πατησίων και Γλάδστωνος, όπου βρίσκεται το αρχηγείο της
προδοτικής και φιλοναζιστικής ΕΣΠΟ. Ένα σαμποτάζ στην καρδιά της κατακτημένης
Αθήνας και το πρώτο μεγάλο σαμποτάζ σε όλη την κατεχόμενη Ευρώπη. Κατέστρεψε το
κτίριο, έβαλε τέλος στα βρόμικα σχέδια της ΕΣΠΟ και έθαψε κάτω από τα
συντρίμμια 43 γερμανούς και 29 προδότες. Τα ραδιόφωνα της Μόσχας, Λονδίνου και
Καΐρου το εξύμνησαν. Το 1942, επί Κυβερνήσεως Γεωργίου Τσολάκογλου (1941-1942),
ο βασικός φορέας της γερμανικής προπαγάνδας ήταν η φασιστική οργάνωση ΕΣΠΟ, που
στρατολόγησε δωσίλογους προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι λαϊκές εξεγέρσεις. Η
ΕΣΠΟ συνέδραμε στην αποστολή Ελλήνων εργατών στη Γερμανία για τα πολεμικά
εργοστάσια που είχαν κενές θέσεις, λόγω της αυξανόμενης στράτευσης ντόπιων για
το ανατολικό μέτωπο. Επιπλέον, είχε ως σκοπό τη στρατολογία «Λεγεώνας Ελλήνων
Εθελοντών», οι οποίοι θα πολεμούσαν στο ανατολικό μέτωπο στο πλευρό των
Γερμανών, όπως είχαν κάνει οι περισσότερες κατεχόμενες ευρωπαϊκές χώρες. Ο
ιστορικός Ιάσονας Χανδρινός αναφέρει ότι το σαμποτάζ ήταν το μεγαλύτερο που
είχε γίνει ως τότε στην χώρα, επισημαίνοντας όμως οτι "δεν έχει ανάγκη
υπερβολών". Ο ιστορικός Ευάνθης Χατζηβασιλείου αναφέρει ότι το σαμποτάζ
εξυμνήθηκε από το συμμαχικό ραδιόφωνο.
Ο Χάγκεν Φλάισερ αναφέρει ότι η κίνηση
της ΕΣΠΟ για δημιουργία στρατιωτικού σώματος που θα πολεμούσε μαζί με τον
στρατό Κατοχής, "βρήκε ελάχιστη απήχηση" καθώς οι Ιταλικές δυνάμεις
δεν δέχονταν σε καμία περίπτωση την συγκρότηση Ελληνικού εκστρατευτικού
σώματος, κάτι στο οποίο άλλωστε δεν είχανε ιδιαίτερο ενδιαφέρον και οι
Γερμανοί. Παρομοίως, ο ιστορικός Ιακώβος Χονδροματίδης αναφέρει ότι τα σχέδια
της Ελληνικής Λεγεώνας είχαν ναυαγήσει ύστερα από Ιταλική απαίτηση πριν από το
σαμποτάζ στην ΕΣΠΟ. Τα όνειρα της ΕΣΠΟ έγιναν στάχτη μέσα στα συντρίμμια του
κτιρίου. Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα της κατεχόμενης Ευρώπης που δεν έστειλε
ταξιαρχία στο Ανατολικό Μέτωπο.
Κανένας Έλληνας δεν πολέμησε με
ναζιστική στολή.
Το σαμποτάζ οργάνωσε και το εκτέλεσε η
αντιστασιακή οργάνωση ΠΕΑΝ
Σημαντικότερες επιχειρήσεις ΠΕΑΝ
Στις 15 Αυγούστου 1942 η οργάνωση έβαλε
βόμβα στο κτιρίου του Γερμανικού Αναμορφωτηρίου, επί των οδών Πατησίων και
Βασιλέως Ηρακλείου,
Στις 21 Αυγούστου 1942 η οργάνωση έβαλε
βόμβα στα γραφεία της ΟΕΔΕ, στην οδό Κατακουζηνού 7, κοντά στην Ομόνοια,
Στις 20 Σεπτεμβρίου 1942 η οργάνωση
έβαλε βόμβα στα γραφεία της ΕΣΠΟ στη διασταύρωση των οδών Πατησίων και
Γλάδστωνος.
Η Πανελλήνιος Ένωσις Αγωνιζομένων Νέων
(ΠΕΑΝ) ήταν αντιστασιακή οργάνωση που έδρασε στην Αττική την περίοδο της
Κατοχής της Ελλάδας κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Ιδρύθηκε τον Οκτώβριο του 1941 στην
Αθήνα με πρωτοβουλία του αξιωματικού της αεροπορίας Κώστα Περρίκου, ο οποίος
αποτέλεσε και τον πρώτο αρχηγό της, μαζί με τους: Ιωάννη Κατεβάτη, Γιώργο
Αλεξιάδη, Διονύση Παπαβασιλόπουλο και Αθανάσιο Σκούρα.
Ο Γιάννης Κατεβάτης: από την Κεφαλονιά
Δικηγόρος, στέλεχος του Εθνικού Ενωτικού Κόμματος του Κανελλόπουλου, ιδρυτικό
μέλος της ΠΕΑΝ και μέλος της Κεντρικής Διοίκησης της οργάνωσης με την θέση του
ταμία. Τον αποκαλούσαν "μέντορα" της ΠΕΑΝ και συνεργαζόταν με τους
Σκούρα και Αλεξιάδη στην σύνταξη των ιδεολογικών κειμένων της.
ΑΝΤΩΝΗΣ Π.ΑΡΓΥΡΟΣ
