FACEBOOK

Τετάρτη 16 Νοεμβρίου 2016

Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΠΑΝΑ- ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΚΑΘ.ΠΑΤΡΙΝΕΛΛΗ

ΟΙ ΦΑΡΟΙ ΤΩΝ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ

Ο ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ ΕΝ ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑ ΚΑΙ ΑΙ ΣΤΑΣΕΙΣ ΑΥΤΗΣ ΕΝ ΕΤΕΣΙ 1800,1801, 1802- Μ.Θεοτόκη, 1889

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΑΡΓΥΡΟΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ

Ο ΠΑΝΑΓΗΣ ΠΑΝΑΣ ΕΝΑΣ ΣΠΑΡΤΙΝΟΣ ΡΙΖΟΣΠΣΤΗΣ ΚΑΙ ΑΓΩΝΙΣΤΗΣ

Το ιδιοκτησιακό καθεστώς τουΕλληνικού δημοσίου στα Επτάνησα.

Πέμπτη 21 Απριλίου 2016

Αντίο ΓΕΡΑΣΙΜΕ ΑΡΣΕΝΗ.

Αντίο ΓΕΡΑΣΙΜΕ ΑΡΣΕΝΗ. 


Μακάριος ανήρ, ος ουκ επορεύθη εν βουλή ασεβών και εν οδώ αμαρτωλών ουκ έστη και επί καθέδρα λοιμών ουκ εκάθισεν.
(Ψαλμ. α’ 1)

Αγαπητέ Χωριανέ Γεράσιμε,

 "Εφυγε" ενας λαμπρός πνευματικός  άνθεωπος,ενας ευπατρίδης ,ενας αγωνιστής ,ενας αληθινός  γνήσιος Ριζοσπάστης . Η οψη του,στη ζωή, ελαμπε μαζί με  το γλυκύτατο χαμόγελό του και το σπινθιροβόλο πνεύμα του. 

Ηταν παλληκάρι,ήξερε να κερδίζει και να χάνει περήφανα ,σαν Κεφαλονίτης Αρχοντας.
 Και τώρα  η απουσία του, η φοβερή σιωπή του φερέτρου με τα  παράσημα της ζωής του , είναι βαριά και ασήκωτη. Bαθιά καλλιεργημένος, υπέροχος συζητητής, ευπατρίδης  Aξιος, άξιος ο άνθρωπος και ο πολιτικός, αγαπητός από όλους. Μαχητής για την κοινωνική δικαιοσύνη,για την Εθνική Ανεξαρτησία ,φλογερός για τα Εθνικά θέματα και ιδιως για την Κύπρο μας. 


Αγαπητέ Χωριανέ Γεράσιμε,

Ο μεγάλος Καβάφης στο ποιήμα του ¨το Πρώτο Σκαλί" τα λεει όλα:

"Εδώ που έφθασες, λίγο δεν είναι·
τόσο που έκαμες, μεγάλη δόξα."


καλό ταξείδι...... 


ΑΝΤΩΝΗΣ Π.ΑΡΓΥΡΟΣ 

Παρασκευή 25 Μαρτίου 2016

Το ιδιοκτησιακό καθεστώς του Ελληνικού δημοσίου στα Επτάνησα

Το ιδιοκτησιακό καθεστώς του Ελληνικού δημοσίου στα Επτάνησα.


ΑΝΤΩΝΗΣ Π.ΑΡΓΥΡΟΣ

1.-Με τη συνθήκη των Παρισίων του 1815, η Επτάνησος αναγνωρίσθηκε ως ελεύθερο και ανεξάρτητο κράτος καλούμενο "Ηνωμένον Κράτος των Ιονίων Νήσων" περιήλθε υπό την προστασία της Αγγλίας.
Το νέο κράτος είχε Γενική Διοίκηση με έδρα την Κέρκυρα και τοπικές κυβερνήσεις σε κάθε νήσο με επικεφαλής "έπαρχους" και "επαρχιακά συμβούλια".
Δηλαδή κάθε μία νήσος αποτελούσε, κατά κάποιο τρόπο, αυτοτελή μονάδα ομοσπονδιακού κράτους, η δε δημόσια περιουσία ανήκε κατά κυριότητα σε κάθε νήσο (δηλ. το τεκμήριο κυριότητας δεν ήταν, όπως είναι σήμερα, υπέρ του Δημοσίου), διοικούμενη από τους επιτόπιους άρχοντες, με υποχρέωση εισφοράς μέρους από τα αντίστοιχα εισοδήματα στο Γενικό Ταμείο της Ιονίου Πολιτείας.
Η περιουσία αυτή κάθε νήσου ονομαζόταν "επιχώρια" ή "εγχώρια" περιουσία. Αυτά προκύπτουν από το "Σύνταγμα του Ηνωμένου Κράτους των Ιονίων Νήσων" του έτους 1817[1], με το οποίο είχε παραχωρηθεί στα Ιόνια νησιά πλήρης αυτοδιοίκηση. Κατ΄εφαρμογή των αρχών του Συντάγματος του 1817 η από 11/8/1834 ΚΣΤ΄ «Πράξις της Γερουσίας» (Επίσημος Εφημερίς του Ηνωμένου Κράτους των Ιονίων Νήσων αρ. 191 του έτους 1834), διέκρινε ρητά την επιχώριον οικονομία κάθε νήσου από τη γενική οικονομία του ομοσπονδιακού αυτού Κράτους (άρθρ. 5), καθόρισε τα έσοδα του δημοσίου ταμείου (αρ. 6) και αναγνώρισε την κυριότητα της τοπικής Διοίκησης κάθε νήσου στα μη ιδιωτικά κτήματα που βρίσκονταν σε αυτό. Από το Σύνταγμα λοιπόν της Ιονίου Πολιτείας του 1817 και από τις Πράξεις ΚΣΤ΄ της Ε΄ Γερουσίας (1834) και Ι΄ της Η΄ Γερουσίας (1845), που εκδόθηκαν με βάση αυτό, προκύπτει ότι όλα τα κτήματα, εφ΄όσον δεν υφίσταται επ΄αυτών κυριότητα κάποιο ιδιώτη ανήκουν στην επιχώριον ή εγχώριον περιουσίαν της κάθε νήσου.
Με βάση την υπ΄αρ 721/1991 Γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, «στα Επτάνησα, πριν από την ένωσή τους με την Ελλάδα, δεν υπήρχαν δημόσια δάση και δασικές εκτάσεις ως ιδιοκτησία του Ηνωμένου Κράτους των Ιονίων Νήσων, ώστε να περιέλθουν κατά διαδοχή, με την ένωση το έτος 1864, στο Ελληνικό Δημόσιο… Έτσι, δημόσια κτήματα και μάλιστα δάση και δασικές ή χορτολιβαδικές εκτάσεις, ως ιδιοκτησία του Ηνωμένου Κράτους των Ιονίων Νήσων, δεν υπήρχαν, ούτε προβλέπονται στο παραπάνω Σύνταγμα (του 1817)… Επομένως επί των δασών και δασικών ή χορτολιβαδικών εκτάσεων των Επτανήσων, το Ελληνικό Δημόσιο δεν έχει δικαίωμα κυριότητας, αφού κατά την ένωση αυτών με την Ελλάδα ουδέν έλαβε, ούτε ως διάδοχο του Ηνωμένου Κράτους των Ιονίων Νήσων, το οποίο, όπως προαναφέρεται δεν είχε δημόσια κτήματα και μάλιστα δάση ή δασικές ή χορτολιβαδικές εκτάσεις στην ιδιοκτησία του, ούτε στη συνέχεια από την επιχώρια περιουσία, αφού αυτή διανεμήθηκε μεταξύ των δήμων κάθε νήσου (σσ. εκτός από τα Κύθηρα). Συνεπώς επί των δασών και δασικών ή χορτολιβαδικών εκτάσεων της Επτανήσου δεν δύναται να έχει εφαρμογή το υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου τεκμήριο κυριότητας… Κατά συνέπεια των παραπάνω, προκειμένου περί δασών και δασικών ή χορτολιβαδικών εκτάσεων των Επτανήσων δεν αρκεί μόνη η από το Ελληνικό Δημόσιο επίκληση και, σε περίπτωση αμφισβητήσεως, απόδειξη της δασικής μορφής της διεκδικουμένης εκτάσεως προς θεμελίωση δικαιώματος κυριότητάς του επ΄αυτής, αλλά απαιτείται η επίκληση και, σε περίπτωση αμφισβητήσεως, απόδειξη της κτήσεως της κυριότητας από το Δημόσιο κατά έναν από τους τρόπους κτήσεως κυριότητας που προβλέπονται από τον Ιόνιο Αστικό Κώδικα ή από τις 23-2-1946 από τον Αστικό Κώδικα ή από κάποιον ειδικό νόμο. Αφού λοιπόν στα Επτάνησα, τα Κύθηρα και Αντικύθηρα δεν ισχύει το τεκμήριο κυριότητας υπέρ του Δημοσίου επί των ευρισκομένων σ΄αυτά δασών και δασικών ή χορτολιβαδικών εκτάσεων, έπεται ότι το Δημόσιο πρέπει να διαχειρίζεται ως δημόσια μόνον τα δάση και τις δασικές ή χορτολιβαδικές εκτάσεις για τις οποίες έχει νόμιμους τίτλους κυριότητας…»
 2.-Το καθεστώς αυτό διατηρήθηκε και μετά την ένωση της Επτανήσου με την Ελλάδα (1864), με το νόμο ΡΝ/1866 "περί εισαγωγής εν Επτανήσω της εν τω λοιπώ Βασιλεία) ισχυούσης νομοθεσίας", ο οποίος (βλ. άρθρα 10-15) διατήρησε και αναγνώρισε ρητώς τις εγχώριες περιουσίες των Ιονίων νήσων και ανέθεσε απλώς τη διοίκηση τους (βλ. αρθρ. 11) σε επιτροπή, μέχρις ότου ιδιαίτερος νόμος για κάθε μέσο ρυθμίσει τη διανομή τους "κατά δήμους".
Πράγματι μετά το νόμο αυτό, εκδόθηκαν ιδιαίτεροι νόμοι για τα περισσότερα από τα Ιόνια νησιά με βάση τους οποίους οι εγχώριες περιουσίες αυτών διαλύθηκαν και διανεμήθηκαν κατά δήμους και επαρχίες ανάλογα με τον πληθυσμό τους, χωρίς όμως τα επί μέρους στοιχεία των περιουσιών αυτών να περιέλθουν στο Ελληνικό Δημόσιο.
Έτσι για τη Λευκάδα, Ζάκυνθο, Κεφαλληνία και Κέρκυρα, εκδόθηκαν, αντίστοιχα, οι νόμοι ΨΞβ" της 27.12.1878 - ΦΕΚ 2/1879 -, ΥΙΓ της 27.5.1871 - ΦΕΚ 24/1871 -ΨΓ της 9.11.1878-ΦΕΚ 64/1878 και ΑΦΓ της 28.5.1887 - ΦΕΚ 142/1887.
Ανάλογος όμως νόμος δεν εκδόθηκε για τα Κύθηρα, όπως και για την Ιθάκη και τους Παξούς, ίσως λόγω της περιωρισμένης εκτάσεως της εγχώριας περιουσίας των νήσων αυτών. (πρβλ ΣτΕ 1956/1986 ΣτΕ.ΑΡΜ/1987 (610), ΝΟΒ/1987 (419).
3.- Ουδεμία μνεία γίνεται περί περιουσίας του Κράτους στις παραπάνω συνθήκες της Επτανήσου Πολιτείας και μετέπειτα Ιονίου Κράτους, ώστε αυτή, μετά την δια της συνθήκης του Λονδίνου ένωση της Επτανήσου με το Ελληνικό Κράτος το έτος 1864, να περιέλθει κατά διαδοχή στο Ελληνικό Δημόσιο ενώ αντιθέτως στην συνθήκη της 4/16.6.1830 περί ανεξαρτησίας της Ελλάδος γίνεται ειδική μνεία περί εκκλησιαστικών ή δημοσίων υπό το Οθωμανικό σύστημα ιδιοκτησιών οι οποίες θα ανήκουν αυτοδικαίως στην Κυβέρνηση της Ελλάδος[2].     
4.-ΜΕΤΑ την εισαγωγή από 1.7.1866 στις Ιόνιες νήσους της Ελληνικής Νομοθεσίας με τον ν. ΡΝ της 30.1.1866[3] (άρθρο 1 και 211 αυτού), από την οποία (ημερομηνία) έπαυσε η ισχύς της νομοθεσίας του Ιονίου Κράτους, η διοίκηση της περιουσίας καθεμίας νήσου (εγχωρίου) ανατέθηκε σε Επιτροπή, των εισοδημάτων από την περιουσία καθεμίας νήσου διανεμομένων στους Δήμους της αναλόγως του πληθυσμού καθεμίας (αρθρ. 10,11,13,14V.PN/1866).
Για τη διανομή δε της εγχώριας περιουσίας στην Κεφαλληνία μερίμνησε ακολούθως  ο ν.Ψ1/1878.
5.-ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: το Ελληνικό Δημόσιο δεν έχει δικαίωμα επί των δασών της Επτανήσου[4], διότι δεν έλαβε τίποτα από την επιχώριο περιουσία μετά την ένωση αυτής και επομένως και εκ του λόγου αυτού δεν έχει εφαρμογή εν προκειμένω το από 16.11.1836 Β.Δ/γμα «περί ιδιωτικών δασών» και το εξ αυτού, κατά τα εκτεθέντα στην αρχή τεκμήριο κυριότητας υπέρ του Δημοσίου επί των δασών (βλ. και ΑΠ 340/1985 ΝοΒ 34, 76).     
Σημειωτέον ότι η ως άνω εκτεθείσα ερμηνευτική άποψη περί μη ισχύος του τεκμηρίου κυριότητας υπέρ του Δημοσίου επί των κειμένων στις Ιονίους νήσους δασών και εν γένει δασικών διατάξεων καθιερώθηκε και νομοθετικώς με το άρθρο 62§1 εδ. β` του ν.998 της 28/29.12.1979 «περί προστασίας των δασών και των δασικών εν γένει εκτάσεων της χώρας», στο οποίο ορίζεται, ότι το κατά την παράγραφο 1 εδαφ. α` του εν λόγω άρθρου τεκμήριο κυριότητας υπέρ του Δημοσίου επί των δασών και εν γένει δασικών εκτάσεων[5] «δεν ισχύει στις περιφέρειες των Πρωτοδικείων των Ιονίων Νήσων, της Κρήτης και των νομών Λέσβου, Σάμου, Χίου και των νήσων Κυθήρων, Αντικυθήρων και Κυκλάδων».
 Η Απόφαση 1738/2012 Άρειου Πάγου.<< προκειμένου περί Δασών και δασικών εκτάσεων  που  βρίσκονται  στα  Επτάνησα,  δεν  ισχύει,  σύμφωνα  με  όσα αναφέρθηκαν στη νομική σκέψη, το τεκμήριο κυριότητας υπέρ του Δημοσίου και έτσι η από το Δημόσιο επίκληση και σε περίπτωση αμφισβήτησης, απόδειξη της δασικής μορφής  της  διεκδικούμενης  έκτασης  ,δεν  αρκεί  προς  θεμελίωση δικαιώματος κυριότητας τούτου επ αυτής ,αλλά απαιτείται απόδειξη της κτήσης κυριότητας με έναν από τους προβλεπόμενους από τον Ιόνιο Αστικό Κώδικα η από τον Αστικό Κώδικα [ μετά την 23-2-1946 ] τρόπους κτήσης κυριότητας. Για τους λόγους αυτούς απορρίπτεται η αίτηση του Ελληνικού Δημοσίου ,για αναίρεση της υπ αριθμ 622/2009 αποφάσεως του Εφετείου Πατρών».    
Συνεπώς, προκειμένου περί δασών κειμένων στα Επτάνησα, μόνη η επίκληση και απόδειξη από το Δημόσιο της δασικής μορφής της διεκδικούμενης εκτάσεως δεν αρκεί να θεμελιώσει το δικαίωμα κυριότητας του επ`αυτής, αλλά πρέπει αυτό σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση να επικαλείται και σε περίπτωση αμφισβητήσεως, να αποδεικνύει ότι κατέστη κύριο με έναν από τους τρόπους κτήσεως κυριότητας που προβλέπεται από τον Ιόνιο Κώδικα ή τον Αστικό Κώδικα ή από ειδικούς νόμους (βλ.ΑΠ 340/1985 ό.π.).      Περαιτέρω κατά το άρθρο 2063 του Ιόνιου Πολιτικού Κώδικα για την απόκτηση κυριότητας με έκτακτη χρησικτησία απαιτείται διακατοχή συνεχής, αδιάκοπη, ειρηνική, δημόσια, αναμφίβολη και επί λόγω κυριότητος.      Από τα παραπάνω στοιχεία ο όρος «αναμφίβολη διακατοχή» ανταποκρίνεται προς τον χρησιμοποιούμενο σήμερα όρο της καλόπιστης νομής. Κατά τα άρθρα 2,13,14 και 16 του περί διακρίσεως κτημάτων νόμου της 21.6.1837, ισχύοντος στις Ιονίους νήσους μετά την έκδοση του νόμου ΡΝ/1866 με το άρθρο 2 του οποίου καταργήθηκαν τα έχοντα το ίδιο αντικείμενο άρθρα 402-409 του Ιονίου Πολιτικού Κώδικα, δημόσια κτήματα είναι όσα ανήκουν στην Επικράτεια, όλα τα παρ` ιδιωτών ή κοινοτήτων, μη δεσποζόμενα, δηλαδή όλα τα αδέσποτα και τα κτήματα των αποθανόντων ακλήρων ή εγκαταλελειμμένα από τους κληρονόμους, επί των οποίων δεν υπάρχουν αποδεδειγμένες απαιτήσεις άλλων και συνεπώς και τα αδέσποτα δάση και εν γένει δασικές εκτάσεις ανήκουν στο Δημόσιο.  (541/2009 ΕΦ ΠΑΤΡ(ΑΧΑΝΟΜ 2010/166)   
Εκ των ανωτέρω διατάξεων σαφώς συνάγεται ότι τα κατά την εισαγωγή του νόμου αυτού υπάρχοντα αδέσποτα περιήλθαν ex lege στο Δημόσιο στο οποίο περιέρχονται και τα εκάστοτε καθιστάμενα αδέσποτα ακίνητα (εγκαταλελειμμένα από τους ιδιοκτήτες) καθώς και εκείνα όσων οι ιδιοκτήτες αποβιώνουν χωρίς διαθήκη και κληρονόμους.    
 Με το άρθρο 44 Εισ. Ν.ΑΚ ο εν λόγω νόμος «περί διακρίσεως κτημάτων» καταργήθηκε, αντ` αυτού δε από της εισαγωγής του Αστικού Κώδικα, ισχύει η αποδίδουσα όμοιο δίκαιο διάταξη του άρθρου 972 Α. Κ. με την οποία ορίζεται ότι τα «αδέσποτα ακίνητα καθώς και οι περιουσίες όσων αποβιώνουν χωρίς κληρονόμους ανήκουν στο δημόσιο».   
21/1/2016 
 ΑΝΤΩΝΗΣ Π.ΑΡΓΥΡΟΣ



[1] Με την οποία ανακηρύχθηκε και αναγνωρίσθηκε υπό την προστασία της Αγγλίας το ανεξάρτητο Ιόνιο Κράτος υπό το όνομα «Ηνωμένα Κράτη των Ιονίων Νήσων», διεπόμενο από το Σύνταγμα ή χάρτη του 1817 (Σύνταγμα Μαίτλανδ), κατά το οποίο κάθε νήσος, είχε ίδια εγχώρια τοπική Κυβέρνηση, αποτελούμενη από τον Έπαρχο και το Επαρχικό Συμβούλιο, η οποία (εγχώρια Κυβέρνηση κάθε νήσου) υπό την επίβλεψη του Άγγλου τοποτηρητή κάθε νήσου ασκούσε διοίκηση εν γένει στην νήσο και είχε την δημόσια Οικονομία και διαχείριση.
[3] Ο ΑΠ (απόφαση 61/1897 Τμ. Α` Θ Θ` 228) συνήγαγε το συμπέρασμα ότι η μη ιδιωτική κτήση την οποία καθόρισε η Γ Πράξη της Η` Γερουσίας του 1845 στο άρθρο 18 ανήκει στην εγχώρια
περιουσία κάθε νήσου (βλ. και γνωμοδότηση ΝΣΚ 197/67 - φύλλο 3ο).
[4] Βλ: Π. ΚΟΡΙΑΤΟΠΟΥΛΟΥ-ΑΓΓΕΛΗ –« Το ιδιοκτησιακό καθεστώς των δασικών κτημάτων μετά την ένωση των Ιονίων νήσων με την Ελλάδα. ΝΟΒ/1999 (1498).
[5]ΒΛ .(αρ. 34/19990 Πολυμελούς Πρωτοδικείου Κεφαλληνίας, 1098/1992 του Εφετείου Πατρών και 151/2011 Μονομελούς Πρωτοδικείου Κεφαλληνίας, 340/1985 Α.Π.)

Δευτέρα 21 Μαρτίου 2016

«ΕΠΤΑΝΗΣΙΟΙ ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821»

 «ΕΠΤΑΝΗΣΙΟΙ ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821»

Η συμμετοχή Σπαρτινών[1] Αγωνιστών στον Αγώνα
ΕΙΣΑΓΩΓΗ:
Στις 5 Νοέμβριου 1815. η Αγγλία και η Ρωσία υπογράφουν στο Παρίσι ειδική συνθήκη, σύμφωνα με την οποία τα Επτάνησα τίθενται υπό την «προστασία της Αγγλίας» με την ονομασία Ηνωμέναι Πολιτείαι των Ιονίων Νήσων. Ετσι άρχισε η «Αγγλοκρατία»[2]στα Επτάνησα που τελείωσε με Ένωση με την Ελλάδα  το 1864
Μετά την υπογραφή της συνθήκης, (5 Νοεμβρίου 1815) η Αγγλία έστειλε διοικητή-αρμοστή στα Επτάνησα τον  στρατηγό Θ.Μαίτλαντ (Thomas Maitland), ο οποίος επέβαλε μέσα σε κλίμα ουσιαστικής κατοχής το σύνταγμα του 1817.  Αυτό το πολιτικό σχήμα, η τυπική ανεξαρτησία υπό την «προστασία» των Άγγλων, ήταν στην πραγματικότητα η πιο σκληρή αποικιοκρατία[3]. Ο μέγας Ριζοσπάστης και αγωνιστής Π. Πανάς[4]  έγραψε ότι το Σύνταγμα του 1817 ήταν « εντεχνον πολιτικόν κατασκεύασμα χαλκευθέν  εν μέσω φοβεράς τρομοκρατίας  υπό του αρμοστού Μαιτλάνδου  και εμπαικτικώς «Σύνταγμα του 1817» τιτλοφορηθέν εδέσμευε  χείρας τε και πόδας  του Ιονίου λαού και παρέδωκεν αυτόν εις την αυθαίρετον εξουσίαν του αρμοστού ,ούτινος η διαταγή απετελει τον ανώτατον του μικρού εκείνου κρατους νόμον» [5]
Το μέγα έγκλημα των Άγγλων ήταν  μεταξύ πολλών ότι το 1819  «πούλησαν» την Πάργα στον Αλή Πασά των Ιωαννίνων  έναντι 150.000 λιρών στις 17/5/1817.[6] Περίπου τέσσερεις χιλιάδες Πάργιοι, «εγκαταλείπουν την πόλιν, παραλαβόντες μόνον τα ιερά οστά των προγόνων των· (κατά την συναφθείσαν συμφωνία οι Πάργιοι δεν εδικαιούντο να πάρουν ουδέ φύλλον δένδρου)»...... ,μετανάστευσαν στα Ιόνια Νησιά και κυρίως στην Κέρκυρα.
Οι Επτανήσιοι[7] είχαν ενεργή ανάμιξη[8] στην Ελληνική Επανάσταση του 1821[9] Στη Φιλική Εταιρεία εντάχθηκαν και πολλοί Κεφαλονίτες της διασποράς, όπως τεκμηριώνεται από τους ονομαστικούς καταλόγους των Φιλικών. Οι περισσότεροι ζούσαν και δραστηριοποιούνταν στη Μολδοβλαχία και την Κωνσταντινούπολη, όπως οι Παναγής Ροσόλυμος, , Διονύσιος Κοντούρης, Νικόλαος Λυκιαρδόπουλος, ο γνωστός ζωγράφος και αρχιτέκτονας Γεράσιμος Πιτσαμάνος και ο Μεταξάς Βαλλιάνος. Τα μεγαλύτερα ονόματα των Κεφαλλήνων  αγωνιστών είναι αυτά των αδελφών Ανδρέα και Κωνσταντίνου Μεταξά και του Ευάγγελου Πανά. Πριν από την έναρξη της Επανάστασης είχε συγκροτηθεί και δρούσε στην Κεφαλονιά Εφορεία της Φιλικής Εταιρείας, η οποία είχε επαφή με την αντίστοιχη της Αχαΐας. Από τους πρώτους Φιλικούς στο νησί αναφέρονται οι Σπαρτινοί αδελφοί Ηλίας, Ευαγγελος (ως Ευαγγέλης Πανάς  εμφανιζεται στις πηγές) και Δανιήλ Πανάς
Όλοι αυτοί, αγνοώντας τα τρομοκρατικά μέτρα της Αγγλοκρατίας, εμψυχώνουν τους συμπολίτες τους και εργάζονται θαρραλέα για τη συγκέντρωση και αποστολή χρημάτων και πολεμοφοδίων, για τη στρατολόγηση εθελοντών, για την περίθαλψη και στέγαση των προσφύγων και των οικογενειών τους. Αξιοσημείωτη μάλιστα υπήρξε η συμπαράσταση των Κεφαλονιτών στους Σουλιώτες πρόσφυγες, που είχαν καταφύγει στο νησί μετά την παράδοση της Κιάφας (Ιούλιος 1822). Η επίσημη πολιτική της Μεγάλης Βρετανίας ήταν φιλοτουρκική, επειδή θεωρούσαν ότι η Οθωμανική Αυτοκρατορία μπορούσε να θέσει φραγμό στα επεκτατικά σχέδια των Ρώσων στη νοτιοανατολική Ευρώπη[10]. Οι Άγγλοι[11] βλέποντας την οργανωμένη στρατιωτική και οικονομική  συμβολή των Επτανήσων στον αγώνα κατά των Τούρκων, πήραν σκληρά αποθαρρυντικά μέτρα.
Όταν κηρύχθηκε η Επανάσταση, ο Μέτλαντ, προκειμένου να εμποδίσει τη συμμετοχή των Επτανησίων στον Αγώνα, έταξε προθεσμία επιστροφής σε όσους είχαν αναμειχθεί σε στρατιωτικές ενέργειες στην ηπειρωτική Ελλάδα και δήμευσε τις περιουσίες εκείνων που αρνήθηκαν να συμμορφωθούν. Με την κήρυξη της επανάστασης, η αγγλική διοίκηση τις 7 Ιουνίου 1821, δημοσιεύει προκήρυξη[12] με την οποία «Διορίζονται όλοι οι υπήκοοι Ιόνιοι να μην πάρουν κανένα μέρος, μήτε εις βοήθειαν μήτε εναντίον, ούτε του ενός ούτε του άλλου από τους πολεμούντας, είτε δια θαλάσσης είτε διά ξηράς»
Η ΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΕΠΤΑΝΗΣΙΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ


1.-ΦΙΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
Πριν από την έναρξη της Επανάστασης είχε συγκροτηθεί και δρούσε στην Κεφαλονιά Εφορεία της Φιλικής Εταιρείας, η οποία είχε επαφή με την αντίστοιχη της Αχαΐας
Απο τους πρώτους Φιλικούς στο νησί αναφέρονται οι Σπαρτινοί αδελφοί Ηλίας, Ευαγγελος (ως Ευαγγέλης Πανάς[13] εμφανιζεται στις πηγές) και Δανιήλ Πανάς[14] Όλοι αυτοί, αγνοώντας τα τρομοκρατικά μέτρα των Βρετανών , εμψυχώνουν τους συμπολίτες τους και εργάζονται θαρραλέα για τη συγκέντρωση και αποστολή χρημάτων και πολεμοφοδίων, για τη στρατολόγηση εθελοντών, για την περίθαλψη και στέγαση των προσφύγων και των οικογενειών τους. Αξιοσημείωτη μάλιστα υπήρξε η συμπαράσταση των Κεφαλονιτών στους Σουλιώτες πρόσφυγες, που είχαν καταφύγει στο νησί μετά την παράδοση της Κιάφας (Ιούλιος 1822).
Στη Φιλική Εταιρεία εντάχθηκαν και πολλοί Κεφαλονίτες της διασποράς, όπως τεκμηριώνεται από τους ονομαστικούς καταλόγους των Φιλικών. Οι περισσότεροι ζούσαν και δραστηριοποιούνταν στη Μολδοβλαχία και την Κωνσταντινούπολη, όπως οι Παναγής Ροσόλυμος, , Διονύσιος Κοντούρης, Νικόλαος Λυκιαρδόπουλος, ο γνωστός ζωγράφος και αρχιτέκτονας Γεράσιμος Πιτσαμάνος και ο Μεταξάς Βαλλιάνος.
2.-ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΙΣ ΜΑΧΕΣ
Στον Ιερό Λόχο συμμετέχουν αρκετοί Κεφαλονίτες νέοι, οι οποίοι θα πάρουν "το βάπτισμα τους πυρός" στο Δραγατσάνι και κάποιοι άλλοι μετά θα πολεμήσουν στο Σκουλένι ή στο μοναστήρι του Σέκκου οπως ο Σπαρτινός , Παναγής Πανάς[15].
Η εν Λάλα Εκστρατεία των Κεφαλλήνων - Αρχηγοί: Κων/νος Μεταξάς, Ανδρ. Μεταξάς, Ευ. Πανάς, Γερ. Φωκάς.Ο Κωνσταντίνος Μεταξάς στο βιβλίο του "ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ ΕΚ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ" "ΕΚΔ ΒΕΡΓΙΝΑ" αναφέρει ότι ο Ευαγγέλης Πανάς[16] ήτο εμποροπλοίαρχος ,ήτο μέλος της Φιλικής Εταιρίας ,πρώτος αναχώρησε με 100 οπλοφόρους για την επαναστατημένη Πελοπόννησο με δυο κανόνια και τους ώπλισε με δικες του δαπάνες και το μετέφερε με το πλοίο του.Ο Πανάς υπογράφει ως συναρχηγός της κατά Λαλαιων εκστρατείας στην σχετική διακήρυξη.Κατά τη μάχη του Λαλα ο Πανάς και Σπαρτινός Ονούφριος Λυκιαρδόπουλος ηταν υπεύθυνοι του πυροβολικού. Στις 18/7/1821 οι Άγγλοι δήμευσαν την περιουσία του Πανά σε εκδίκηση για την δράση του.
3.ΟΙ ΒΡΕΤΑΝΟΙ ΑΝΤΙΘΕΤΟΙ ΜΕ ΤΟΝ ΑΓΩΝΑ
Παρά τα ποικίλα εμπόδια, που η Βρετανική Προστασία έθετε, δεν είναι λίγοι οι Κεφαλονίτες εκείνοι που συγκροτούν εθελοντικά τμήματα, για να συμμετάσχουν στην Επανάσταση. . Στην Κυλλήνη της Πελοποννήσου αποβιβάζονται τον Απρίλη του 1821 ο Ευαγγελος Πανάς και το Μάη οι Ανδρέας και Κωνσταντίνος Μεταξάς με σώματα 150 και 360 ανδρών αντίστοιχα,για να βοηθήσουν τους Πελοποννήσιους συμπατριώτες τους.
4.-ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΛΑΛΑ

Στην Πελοπόννησο τα σώματα αυτά, αφού αυξήθηκαν κατά μερικές δεκάδες με Ζακυνθινούς αγωνιστές, με υποδειγματική οργάνωση και πειθαρχία συμμετέχουν στις μάχες του Λάλα (9 και 13 Ιουνίου 1821). Χάρη στη συμμετοχή και τη δράση τους οι κρίσιμες φάσεις των συγκρούσεων θα αποβούν νικηφόρες για την ελληνική πλευρά. Η επιτυχία στο Λάλα είναι η δεύτερη στρατηγικής σημασίας νίκη μετά το Βαλτέτσι. Από τους νεκρούς Κεφαλονίτες αναφέρουμε μόνο το 19χρονο Γεώργιο Μαρίνου Πανά[17], που έπεσε στη συμπλοκή στον Άγιο Σώστη Ηλείας. Την εποχή αυτή, στο Λάλα του Νομού Ηλείας, ήταν εγκατεστημένοι Τουρκαλβανοί σπαχήδες, των οποίων κύριο έργο ήταν η είσπραξη των φόρων της Πελοποννήσου.
Μετά την κήρυξη της επανάστασης η κατάσταση στην Ηλεία είχε δυσχεράνει πολύ, εξαιτίας των επιδρομών και των λεηλασιών που πραγματοποιούσαν οι Λαλαίοι. Η εξουδετέρωσή τους θα αποτελούσε σημαντικό πλήγμα στην Τουρκική ισχύ, για τον επιπλέον λόγο ότι θεωρούνταν το στήριγμα του άμαχου μουσουλμανικού πληθυσμού. Κάτω από αυτές τις συνθήκες ο Π. Πατρών Γερμανός στέλνει γράμμα στον Μεταξά, με το οποίο τον παρακινεί να σπεύσει σε βοήθεια με ένοπλους άνδρες και πολεμοφόδια, αφού υπάρχει κατεπείγουσα η ανάγκη "οπλοφόρου δυνάμεως των μεγαθύμων Κεφαλλήνων"
Η Σημαία στη Μάχη του Λάλα ήταν το Σύμβολο (έμβλημα ) οικογένειας Πανά (βρίσκεται στο Κοργιαλενειο Μουσειο)
Ένα άλλο στρατιωτικό σώμα Κεφαλονιτών και άλλων Επτανησίων υπό το Γεώργιο Τυπάλδο Κοζάκη, το Σπ. Αμπατιέλο και τον Ευ. Πανά παίρνει δραστήριο μέρος στην πολιορκία και την παράδοση του Νεόκαστρου τον Αύγουστο του 1821.
Ο Ε.Πανάς παίρνει μέρος στην απόκρουση στη Ιμπραήμ .
Στην μάχη στο Πέτα, τον Ιούλιο του 1822, αρκετοί ήσαν οι νεκροί και οι τραυματίες από τους 200 περίπου Κεφαλονίτες που συμμετείχαν με αρχηγό το Σπ. Πανά[18].
 Ο Σπ.Πανάς επικεφαλής τάγματος Κεφαλλήνων το 1823 μεταβαίνει στο Μεσολογγι.
Το 1823 η επαναστατική κυβέρνηση αναθέτει την φύλαξη του Ναυπλίου στον Ευάγγελο Ποταμιάνο και στον Ηλία Πανά. Τον τελευταίο μαζί με το Γερ. Μουσούρη θα τον συναντήσουμε στις συμπλοκές έξω από το πoλιορκούμενο από τους Τούρκους Μεσολόγγι
Το 1827 ο Δανιήλ Πανάς[19] αναλαμβανει επικεφαλής στρατιωτικού σώματος ,υπο τον Θ.Κολοκοτρώνη στην Πελοπόννησο και στον Ωρωπό.
5.-ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΟΝΙΤΩΝ
Θα ήταν, ωστόσο, παράδοξο, αν οι Κεφαλονίτες, κατεξοχήν άνθρωποι της θάλασσας, δεν είχαν τη συνεισφορά τους στις θαλασσινές συγκρούσεις του ΄21. Αν και η μέχρι τώρα έρευνα δεν έχει προχωρήσει σε βάθος, τα μέχρι τώρα στοιχεία είναι αποκαλυπτικά: Οι Κεφαλονίτες έχουν την "πρωτιά" στις θαλασσινές ένοπλες συγκρούσεις με τους Τούρκους. Με τη λαμπρή παρουσία του Αλ. Υψηλάντη, πραγματοποιείται στις 7 του Μάρτη 1821 η πρώτη νικηφόρα ναυμαχία στον ποταμό Προύθο. Από τους πρωταγωνιστές στις θαλάσσιες επιχειρήσεις αναφέρουμε:  Πέτρος και Μαρίνος Πανάς,  Ονούφριος Πανάς.
6.-ΣΠΑΡΤΙΝΟΙ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821
1.ΠΑΝΑΣ ΗΛΙΑΣ
Συμμετοχή στην Φιλική εταιρεία στο Νησί. Το 1823 η επαναστατική κυβέρνηση, του αναθέτει μαζί με τον Ευάγγελο Ποταμιάνο τη φύλαξη του Ναυπλίου. Επίσης πήρε μέρος στην πολιορκία του Νεοκάστρου στις 7 Αυγούστου 1821 και στις συμπλοκές έξω από το πολιορκούμενο από τους Τούρκους Μεσολόγγι, μαζί με το Γεράσιμο Μουσούρη.
2.ΠΑΝΑΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ

Συμμετοχή στην Φιλική εταιρεία στο Νησί. Επικεφαλής Στρατιωτικού σώματος 150 Κεφαλλονιτών μαζί με τους Γεώργιο Τυπάλδο-Κοζάκη, τον Σπύρο Αμπατιέλο, και Διον. Ορφανό πήρε μέρος στην πολιορκία και παράδοση της Μονεμβασίας 23 Ιουνίου 1821 και του Νεοκάστρου 7 Αυγούστου 1821.

3.ΠΑΝΑΣ ΔΑΝΙΗΛ
Ό Σπαρτινός νομικός Δανιήλ Πανάς επικεφαλής εθελοντών συμπολιτών του μετέσχε σέ πολλές μάχες και διακρίθηκε στη μάχη της Σπλάντζας, στη μάχη της "Αμπλιανης (1824) πληγωμένος σοβαρά πιάστηκε αιχμάλωτος και απελευθερώθηκε με πολλά λύτρα. (βλ ΕΠΤΑΝΗΣΙΟΙ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ σε ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ -Χριστούγεννα 1964 σελ 265)Συμμετοχή στην Φιλική εταιρεία στο Νησί. Πήρε μέρος στην πολιορκία του Νεοκάστρου στις 7 Αυγούστου 1821.
4.ΠΑΝΑΣ ΠΑΝΑΓΗΣ
Συμμετοχή στον Ιερό Λόχο. Πρωταγωνιστής μαζί με άλλους Κεφαλλονίτες στις θαλάσσιες επιχειρήσεις κατά των Τούρκων στο Γαλάτσι.

5.ΠΑΝΑΣ ΜΑΡΙΝΟΣ
Σκοτώθηκε σε ηλικία 19 ετών σε συμπλοκή με τους Τούρκους στον Άγιο Σώστη Ηλείας.

6.ΠΑΝΑΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ
Συμμετείχε με τμήμα Κεφαλλήνων στην πολιορκία του Νεοκάστρου 7 Αυγούστου 1821, στην νίκη στο Κομπότι της Άρτας και στη μάχη του Πέτα 4 Ιουλίου 1822, επικεφαλής 200 περίπου Κεφαλλονιτών. Στην τελευταία μάχη τραυματίστηκε καθώς και πολλοί μαχητές σκοτώθηκαν και τραυματίστηκαν.    
  
...κι΄ενα δημοτικό τραγούδι...

"Τί έχεις καϋμένε κόρακα που σκούζεις και φωνάζεις;
Μη δε διψάς για αίματα για Τούρκικα κεφάλια;
Σαν δε διψάς για αίματα για Τούρκικα κεφάλια,
πέρασε από του Μπαστηρά και από το πέρα Λάλα,
να δης κορμιά πως κείτονται, κορμιά δίχως κεφάλια,
Κι εκεί ν’ ακούσεις κλάματα, Τούρκικα μοιρολόγια,
Κλαίνε μανάδες για παιδιά, γυναίκες για τους άντρες..."        
ΑΝΤΩΝΗΣ ΑΡΓΥΡΟΣ
(από το υπό έκδοση βιβλίο μου «ΣΠΑΡΤΙΑ-ΑΟΙΑΓΑΠΕΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΜΟΥ»




[1] Το  ιστορικό χωριό Σπαρτιά Κεφαλονιάς ,βρίσκεται στη περιοχή Λειβαθούς ,κοντά στο Αργοστόλι (13 χιλιόμετρα). Διαθέτει άριστες παραλίες και αλλά αξιοθέατα
[2] Βλ.  Γ.ΜΟΣΧΟΠΟΥΛΟ «ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΕΦΑΛΟΝΙΑΣ» Τόμος  Β’ σελ59-150 εκδ 1988 Αργοστόλι
[3] Βλ Γεωργίου Αλισανδράτου «Επτανησιακός Ριζοσπαστισμός επιμέλεια Γ,Μοσχόπουλος εκδ Εταιρείας Κεφαλληνιακών Ιστορικών Ερευνών, Αργοστόλι 2006
[4] Από τα Σπαρτιά  Κεφαλληνίας
[5] Βλ Σ. Λουκάτος  «Η Επτανησιακή Πολιτική Σχολή των Ριζοσπαστών»  εκδ Σύνδεσμος Φιλολόγων Κεφαλονιάς- Ιθάκης ,ΑΡΓΟΣΤΟΛΙ 2009
[6] Βλ.   Δ.Κοκκινου «Ελληνική Επανάστασις» Εκδ Μέλισσα, 1974
[7] Βλ. Τσιτσέλης « Η Κεφαλληνιακά Σύμμικτα»Αθήνα  , 1904
[8] Βλ. Λουκάτος Σπ., « Κεφαλονίτες και Θιακοί , μαχητικοί πρωτοπόροι κατά την Επανάσταση  στη Μολδοβλαχία» Κεφαλληνιακά Χρονικά ,τα Α , (1976) σ 51-63,
[9] Βλ. Π Χιώτης, « Ιστορία του Ιονίου Κράτους από της συστάσεως αυτού μέχρις Ενώσεως» ( έτη 1815-1864)
[10] Κατά τον ιστορικό C.W. Crawley (The Question of Greek Independence. Α study of British policy in the Near East 1821-1833, Cambridge 1930, p. 5.), οι Άγγλοι υπήρξαν επί τρεις γενεές φιλότουρκοι απλώς και μόνο επειδή μισούσαν τους Ρώσους. Την ίδια στιγμή φοβόντουσαν μήπως αναβιώσει ο γαλλικός κίνδυνος και επιδίδονταν σε περίπλοκους διπλωματικούς ελιγμούς προκειμένου να εξασφαλίσουν ρυθμιστικό ρόλο στη μεταβατική περίοδο που θα ακολουθούσε μια ενδεχόμενη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
[11] Οι Άγγλοι μάλιστα έστησαν στα Επτάνησα ως και παράρτημα ελέγχου της διακινούμενης αλληλογραφίας που διηύθυνε στο Λονδίνο η αρμόδια υπηρεσία της Lombard Street. Με τον τρόπο αυτόν η Αγγλία ήταν η καλύτερα ενημερωμένη, και λόγω παράδοσης στην οργάνωση των μυστικών της υπηρεσιών,
[12]  Βλ. Προκήρυξη Ιόνιο Κράτος Τ. 23, αριθ. 232
[13] Πανάς Ευάγγελος : Συμμετοχή στην Φιλική εταιρεία στο Νησί. Επικεφαλής Στρατιωτικού σώματος 150 Κεφαλλονιτών μαζί με τους Γεώργιο Τυπάλδο-Κοζάκη, τον Σπύρο Αμπατιέλο, και Διον. Ορφανό πήρε μέρος στην πολιορκία και παράδοση της Μονεμβασίας 23 Ιουνίου 1821 και του Νεοκάστρου 7 Αυγούστου 1821.
[14] Συμμετοχή στην Φιλική εταιρεία στο Νησί. Πήρε μέρος στην πολιορκία του Νεοκάστρου στις 7 Αυγούστου 1821
[15] Συμμετοχή στον Ιερό Λόχο. Πρωταγωνιστής μαζί με άλλους Κεφαλλονίτες στις θαλάσσιες επιχειρήσεις κατά των Τούρκων στο Γαλάτσι.
[16] )Ό Ευάγγελος Πανας, άλλος Σπαρτινός αυτός, πέρασε με μικρό σώμα ανδρών στη Δυτική Ελλάδα και πολέμησε σε πολλές μάχες, ενώ όλη την περιουσία του την δαπάνησε για τον 'Αγώνα και πάμπτωχος πέθανε από τύφο στο Ναύπλιο στα 1825 ή 1826. (βλ ΕΠΤΑΝΗΣΙΟΙ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ σε ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ -Χριστούγεννα 1964 σελ 265)
[17] Σκοτώθηκε σε ηλικία 19 ετών σε συμπλοκή με τους Τούρκους στον Άγιο Σώστη Ηλείας.
[18] Συμμετείχε με τμήμα Κεφαλλήνων στην πολιορκία του Νεοκάστρου 7 Αυγούστου 1821, στην νίκη στο Κομπότι της Άρτας και στη μάχη του Πέτα 4 Ιουλίου 1822, επικεφαλής 200 περίπου Κεφαλλονιτών. Στην τελευταία μάχη τραυματίστηκε καθώς και πολλοί μαχητές σκοτώθηκαν και τραυματίστηκαν.
[19] Ό Σπαρτινός νομικός Δανιήλ Πανάς επικεφαλής εθελοντών συμπολιτών του μετέσχε σέ πολλές μάχες και διακρίθηκε στη μάχη της Σπλάντζας, στη μάχη της "Αμπλιανης (1824) πληγωμένος σοβαρά πιάστηκε αιχμάλωτος και απελευθερώθηκε με πολλά λύτρα.(βλ ΕΠΤΑΝΗΣΙΟΙ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ σε ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ -Χριστούγεννα 1964 σελ 265)